Τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του ανθρώπου χαρακτηρίζονται από μια ραγδαία σωματική και κοινωνική ανάπτυξη. Το βάρος του νεογέννητου συνήθως διπλασιάζεται μεταξύ τεσσάρων και έξι μηνών και τριπλασιάζεται τον πρώτο χρόνο. Η επάρκεια των θρεπτικών συστατικών που λαμβάνει το βρέφος επηρεάζει όχι μόνο τη σωστή ανάπτυξη και μετέπειτα υγεία του, αλλά και τη σχέση του με τους γονείς και το περιβάλλον, μέσα στο οποίο μεγαλώνει.
Το μητρικό γάλα αποτελεί την ιδανικότερη τροφή για τα νεογέννητα. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι τους πρώτους έξι μήνες το μωρό πρέπει αποκλειστικά να θηλάζει, ενώ ο θηλασμός μπορεί να συνεχιστεί και αργότερα συμπληρωματικά με τις άλλες τροφές που θα εισάγουμε στο διαιτολόγιο του μωρού. Το μητρικό γάλα περιέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένα μωρό για να μεγαλώσει σωστά. Περιέχει ακόμη παράγοντες οι οποίοι παρέχουν προστασία από συγκεκριμένα βακτήρια που μπορούν να βλάψουν το μωρό. Το ανεπεξέργαστο αγελαδινό γάλα δεν πρέπει να χορηγείται σε μωρά κάτω του ενός έτους, ένω θα πρέπει να αποφεύγετε και η χορήγηση άπαχου ή χαμηλού σε λιπαρά γάλακτος σε μωρά που δεν έχουν συμπληρώσει τα δυο χρόνια.
Φόρμουλες για νεογέννητα
Τα μωρά που δεν θηλάζουν τρέφονται με γάλα του εμπορίου το οποίο είναι ειδικά σχεδιασμένο για μωρά. Οι ειδικές φόρμουλες για μωρά στηρίζονται στη σύνθεση του μητρικού γάλακτος. Περιέχουν ακόμη βιταμίνες και τα λίπη τους είναι φυτικής προέλευσης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίδια απορρόφηση λίπους όπως και στο μητρικό γάλα. Για την παρασκευή τους χρησιμοποιείται άπαχο αγελαδινό γάλα ή παράγωγο της σόγιας.
Η μείωση της εμφάνισης αναιμίας στα βρέφη, οφείλεται στον εμπλουτισμό του γάλακτος του εμπορίου με σίδηρο. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει την κατανάλωση γάλακτος ενισχυμένο με σίδηρο για όλα τα μωρά.
Οι φόρμουλες που παρασκευάζονται από γάλα σόγιας περιέχουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το νεογέννητο και συνήθως συστήνονται σε παιδιά που οι γονείς τους είναι φυτοφάγοι, σε μωρά με δυσανοχή στη λακτόζη και σε εκείνα που είναι αλλεργικά στο αγελαδινό γάλα. Πολλοί αμφισβητούν τη χρήση σόγιας για τη θρέψη του μωρού. Τα μωρά που μεγαλώνουν με γάλα σόγιας απορροφούν με την ίδια συνχνότητα τα μέταλλα με εκείνα που τρέφονται με αγελαδινό γάλα και μεγαλώνουν εξίσου καλά. Η ανησυχία γύρω από το γάλα σόγιας εντοπίζεται στην έκθεση των μωρών σε φυτοοιστρογόνα και ισοφλαβόνες, η οποία αρκετές χιλιάδες φορές υψηλότερη από την έκθεση από το μητρικό ή το αγελαδινό γάλα. Σε πρόωρα μωρά δεν συστήνετε η χρήση φόρμουλας από σόγια, εξαιτίας της μειωμένης βιοδιαθεσιμότητας ασβεστίου και φωσφόρου σε αυτά τα προϊόντα.
Στην προσπάθεια να κατασκευαστούν παράγωγα του μητρικού γάλακτος, που να συγκλείνουν στη σύνθεση του μητρικού γάλακτος, έχουν χρησιμοποιηθεί πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου και συγκεκριμένα το αραχιδονικό (ω-6) και το δοκοσαεξανοϊκό (DHA, ω-3), τα οποία βρίσκονται στο μητρικό γάλα αλλά όχι στο αγελαδινο. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα πολυακόρεστα μακράς αλύσου σχετίζονται με αυξημένη όραση και αντίληψη.
Στο εμπόριο κυκλοφορούν ακόμη φόρμουλες που παρασκευάζονται από υδρολυμένη καζεΐνη για τα μωρά που είναι αλλεργικά στο αγελαδινό γάλα και το γάλα σόγιας. Η καζεΐνη είναι πρωτεΐνη που βρίσκεται στο μητρικό γάλα και σε υδρολυμένη μορφή είναι πιο ανεκτή στα μωρά.
Επίσης κυκλοφορούν ειδικά σχεδιασμένες φόρμουλες για μωρά με ειδικές απαιτήσεις, όπως κακή θρέψη, μωρά γεννημένα με πολύ χαμηλό σωματικό βάρος ή μωρά με μεταβολικές παθήσεις (φαινυλκετονουρία).
Προετοιμασία
Οι φόρμουλες του εμπορίου κυκλοφορούν σε συσκευασία που είναι έτοιμη να χρησιμοποιηθεί αφού ανακατευτεί με ισοδύναμα μέρη νερού ή σε μορφή σκόνης, η οποία πρέπει να ακατευτεί με 60 γρ νερό για κάθε κουταλιά της σούπας σκόνη. Είναι πολύ σημαντικό οι φόρμουλες να προετοιμάζονται σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον. Το μωρό θα πρέπει να ταΐζεται αμέσως μετά από την παρασκευή της τροφής, ενώ τυχόν υπόλειμμα θα πρέπει να αποσύρεται.
Παιδικές τροφές για μωρά
Στο εμπόριο κυκλοφορούν έτοιμες τροφές για μωρά. Ανάμεσα τους είναι δημητριακά ενισχυμένα με σίδηρο. Ακόμη κυκλοφορούν κρέμες και επιδόρπια φρούτων. Το θρεπτικό περιεχόμενο αυτών των τροφών ποικίλλει αλλά όλα περιέχουν ζάχαρη, τροποποιημένο άμυλο καλαμποκιού ή ταπιόκα. Τα περισσότερα μωρά δεν χρειάζονται αυτή την έξτρα ενέργεια. Οι μητέρες μπορούν να ετοιμάσουν από μόνες τους παιδικές κρέμες ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού τους για τον τρόπο παρασκευής. Οι τροφές που ετοιμάζονται σπίτι γενικά είναι ενισχυμένες σε θρεπτικά συστατικά σε σύγκριση με αυτές του εμπορίου, αφού περιέχουν λιγότερο νερό. Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση αλατιού και η ζάχαρη να χρησιμοποιείται με μέτρο στις σπιτικές κρέμες για μωρά.
Η διατροφή των μωρών είναι πολύ σημαντική για τη μετέπειτα ανάπτυξη τους. Οι γονείς θα πρέπει να συζητάνε με τον γιατρό τους για την καλύτερη επιλογή θρέψης του μωρού τους. Ο θηλασμός θα πρέπει να είναι πάντα η πρώτη επιλογή. Όταν ιατρικοί λόγοι καθιστούν το θηλασμό αδύνατο τότε η κατάλληλη επιλογή της έτοιμης φόρμουλα θα πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος. Οι διάφορες παιδικές τροφές που κυκλοφορούν στο εμπόριο θα πρέπει να καταναλώνονται μόνο όπου κρίνεται απαραίτητο και πάντα σε συνεννόηση με τον παιδίατρο.
Dr Έρρικα Παπαβενετίου MD, Msc, GP
ΚΑΘΕ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΕΡΕΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ
